Cassatie

29 december 2020

Op 18 december 2020 heeft de Hoge Raad het arrest van het Hof Amsterdam vernietigd waarin beslag op de aandelen KMG Kashagan B.V. ("KMGK") werd toegestaan voor een vordering op Kazachstan. De aandelen in KMGK behoren niet toe aan Kazachstan, maar aan Samruk-Kazyna JSC ("Samruk"), een Kazachs sovereign wealth fund. De aandelen in Samruk behoren toe aan Kazachstan. Indien de schuldeisers van Kazachstan al verhaal kunnen nemen op het vermogen van Samruk, kan Samruk voor de aandelen in beginsel een beroep doen op immuniteit van executie, nu de opbrengsten uit de aandelen KMGK bestemd zijn om de nationale welvaart van Kazachstan te vergroten.

Achtergrond van de zaak

Kazachstan is bij arbitraal vonnis veroordeeld tot betaling van ongeveer een half miljard dollar aan Moldavische investeerders, Stati c.s. Tot verhaal voor deze vordering heeft Stati c.s. conservatoir beslag gelegd ten laste van Samruk, op de aandelen die Samruk houdt in de Nederlandse vennootschap KMGK. Samruk is een naar Kazachs recht opgerichte sovereign wealth fund waarvan Kazachstan oprichter en enig aandeelhouder is. Volgens Stati c.s. kan zij verhaal nemen op bezittingen van Samruk, omdat Samruk in feite een onderdeel is van de staat Kazachstan. Samruk vordert in kort geding opheffing van het beslag. Voor het geval de schuldeisers van Kazachstan verhaal zouden kunnen nemen op Samruks vermogen, doet zij een beroep op staatsimmuniteit van executie.

Oordeel Hoge Raad

Evenals de voorzieningenrechter verwierp het Gerechtshof Amsterdam (het "hof") het beroep op immuniteit van executie. De Hoge Raad vernietigt het hofarrest. Hij overweegt dat op grond van de regels van volkenrecht voor goederen van een vreemde staat een presumptie van immuniteit geldt, die alleen wijkt indien is vastgesteld dat de desbetreffende goederen door de vreemde staat worden gebruikt of zijn beoogd voor andere dan publieke doeleinden. Het ligt op de weg van de partij die zich beroept op een uitzondering van de immuniteit van executie om gegevens aan te dragen op basis waarvan kan worden vastgesteld dat deze uitzondering zich voordoet. De Hoge Raad oordeelt op basis hiervan dat immuniteit van executie niet is beperkt tot goederen waarvan de onmiddellijke bestemming een publieke is. Nu het hof wel uitging van het vereiste van onmiddellijke bestemming, getuigt zijn oordeel van een onjuiste rechtsopvatting.

Volgens de Hoge Raad is ook niet duidelijk waarom het hof als vaststaand heeft aangenomen dat de door Samruk gehouden aandelen in KMGK een andere dan een publieke bestemming hebben. Dat de opbrengsten uit de aandelen bestemd zijn de nationale welvaart van Kazachstan te vergroten, wijst juist erop dat deze in beginsel een publieke bestemming hebben.

Het verwijzingshof zal onder meer moeten onderzoeken of de beslagen goederen onder Kazachse staatsimmuniteit vallen.

Houthoff heeft Samruk bijgestaan in cassatie. Het Houthoff-team bestaat uit Bart van der Wiel, Alexander van der Voort Maarschalk, Anne Stortelder en Lythia Tolatzis.

ECLI:NL:HR:2020:2103