News Update Financial Regulatory

In deze News Update bespreken wij: het trendzicht 2025 van de AFM, waarin belangrijke trends en risico's die de financiële markten gaan beïnvloeden worden geanalyseerd; de Toezichtkalender Toezichtactiviteiten Verzekeraars 2025 van DNB, met drie strategische thema's; en de informatiebrief van de minister van Financiën over de implementatie van richtlijn 2021/2167 inzake kredietservicers en kredietkopers. Daarnaast signaleren we nog enkele andere financial regulatory-publicaties die sinds onze laatste News Update zijn gepubliceerd. U kunt zich hier aanmelden voor de News Update Financial Regulatory. 

Trendzicht 2025 van de AFM

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft onlangs haar Trendzicht 2025 gepubliceerd, met daarin een uitgebreide analyse van de belangrijkste trends en risico's die de financiële markten gaan beïnvloeden. In het document wordt ingegaan op de aanzienlijke invloed van digitalisering, verduurzaming, internationalisering en integriteit op het financiële landschap. Daarbij wordt ook het belang benadrukt van vroegtijdige signalering van risico's voor eerlijke en transparante financiële markten. Wij zullen Trendzicht 2025 op de onderdelen financiële dienstverlening en kapitaalmarkten hieronder nader bespreken.

Financiële dienstverlening

Met betrekking tot financiële dienstverlening worden in het rapport vier belangrijke aandachtspunten benoemd:

• Nieuw pensioenstelsel: bij de overgang naar nieuwe pensioenregelingen is het volgens de AFM van belang dat deelnemers duidelijke, evenwichtige, correcte en tijdige informatie ontvangen over de gevolgen van de overgang, onder andere via transitieoverzichten.
• Digitalisering: digitalisering verandert de financiële sector fundamenteel door het gebruik van meer data, geavanceerde AI-modellen en digitale distributiekanalen. De AFM benadrukt dat door financiële dienstverleners geborgd dient te worden dat deze innovaties en de bijbehorende processen in het belang van de klant zijn en fouten bij het gebruik van data en modellen worden voorkomen. Ook moeten zij alert zijn op de toegenomen mogelijkheden van fraude.
• Verduurzaming: financiële instellingen moeten zich volgens de AFM ervoor inspannen om duurzaamheid te integreren bij de ontwikkeling en distributie van financiële producten, daarbij begrijpelijke taal te gebruiken en realistische verwachtingen te scheppen.
• Grensoverschrijdende financiële dienstverlening: grensoverschrijdende financiële dienstverlening neemt in een aantal markten toe, met name in de schadeverzekering- en beleggingsmarkt. De voornaamste zorg van de AFM is dat consumenten mogelijk minder consumentenbescherming genieten als gevolg van verschillen in interpretatie van regelgeving.
  
  

Kapitaalmarkten

De AFM ziet verschillende ontwikkelingen en risico's binnen de kapitaalmarkten als gevolg van de trends digitalisering, verduurzaming, internationalisering, en integriteit en crimineel gedrag:

• Digitalisering leidt ertoe dat de markt steeds meer verweven raakt, maar brengt ook risico's met zich mee, zoals algoritmische collusie en cyberdreigingen. Het gebruik van AI in de handel kan tot marktmisbruik leiden, en de onderlinge verwevenheid van marktpartijen vergroot het risico op systemische verstoringen. Met de implementatie van de Europese. Digital Operational Resilience Act (DORA) wordt geprobeerd de digitale operationele weerbaarheid te vergroten, maar cyberrisico's zullen evengoed een bron van grote zorg blijven.
• Duurzaamheidsdata zijn van cruciaal belang voor beleggingsbeslissingen, maar de beperkte beschikbaarheid daarvan schaadt het vertrouwen van beleggers en de marktefficiëntie. Door regelgevingsdruk wijken bedrijven uit naar private markten, die minder transparantie bieden maar mogelijk wel meer rendement opleveren.
• Internationalisering zorgt ervoor dat Europese kapitaalmarkten terrein verliezen ten opzichte van Amerikaanse kapitaalmarkten. De AFM merkt op dat de Europese kapitaalmarkten te gefragmenteerd zijn en roept op vaart te maken met het realiseren van een krachtige Europese kapitaalmarktunie om de economische groei en financiële stabiliteit te stimuleren.
• Integriteit en crimineel gedrag zijn eveneens een bron van zorg voor de AFM. Sociale media en nepnieuws hebben in toenemende mate effect op kapitaalmarkten. Daarnaast vergroten internationalisering en fragmentatie van kapitaalmarkten de risico's van handel met voorwetenschap en marktmanipulatie. Met de Markets in Crypto-Assets Regulation (MiCAR) is een eerste stap gezet voor de regulering van crypto's, maar de aanpak van marktmisbruik in de gedecentraliseerde cryptomarkten blijft lastig.

Toezichtkalender Toezichtactiviteiten Verzekeraars 2025 van DNB

De Nederlandsche Bank (DNB) heeft haar Toezichtkalender Toezichtactiviteiten Verzekeraars 2025 gepubliceerd, waarin drie strategische thema's worden belicht: System of Governance (SoG), DORA en kwaliteit berekening Standaardformule.

• SoG: bij de grote verzekeraars heeft DNB al enige jaren ervaring met SoG-evaluaties. De evaluatie biedt verzekeraars kansen om het bestuur en interne toezicht effectiever in te richten. Uit het onderzoek van DNB blijkt echter dat er nog aan consistentie en effectiviteit kan worden gewonnen. Het themaonderzoek 2025 beoogt om een duidelijk inzicht te krijgen in de wijze waarop verschillende verzekeraars de SoG uitvoeren en gebruiken, guidance en good practices op te stellen, en individuele uitkomsten terug te koppelen, inclusief verwachtingen met betrekking tot vervolgstappen.
• DORA: met de inwerkingtreding van DORA is de beheersing van risico’s op het gebied van informatiebeveiliging, cybersecurity en uitbesteding in Europa wettelijk verankerd. De accenten die DNB voor 2025 heeft aangebracht zijn de beheersing van deze risico's in lijn met DORA, geactualiseerd zicht houden op concentratierisco's binnen de verzekeringssector door middel van informatieregisters, en beter inzicht krijgen in de signalen die voortkomen uit actuele dreigingsanalyses. DNB doet bij een selectie van verzekeraars nader onderzoek in de vorm van risico-inventariserende gesprekken en deep-dives en organiseert daarnaast seminars/ronde tafels.
• Kwaliteit berekening Standaardformule: verzekeraars dienen de Standaardformule op een juiste wijze toe te passen, zodat ze beschikken over een adequate Solvency Capital Requirement (SCR) die past bij hun risicoprofiel. Indien de Standaardformule onjuist wordt toegepast, bestaat het risico dat te weinig kapitaal wordt aangehouden en dat het management onwenselijke beslissingen neemt. Het themaonderzoek heeft tot doel te identificeren hoe verzekeraars de juistheid van de berekende SCR borgen. Soloverzekeraars zullen worden gevraagd om een vragenlijst en/of gegevensuitvraag in te vullen. Vervolgens zal bij een selectie van verzekeraars een nadere deep-dive plaatsvinden.
  
  

Informatiebrief van de minister van Financiën over de implementatie van richtlijn 2021/2167 inzake kredietservicers en kredietkopers

De minister van Financiën heeft de Tweede Kamer in een brief geïnformeerd over de huidige stand van zaken met betrekking tot de implementatie van richtlijn 2021/2167 inzake kredietservicers en kredietkopers (de richtlijn).

Het wetsvoorstel voor de Implementatiewet met betrekking tot de richtlijn is recentelijk met het advies van de Raad van State terzake en het Nader Rapport ingediend bij de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel implementeert de richtlijn in de Wet op het financieel toezicht en Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek.

De richtlijn biedt een regelgevend kader voor (i) de overdracht door banken van niet-renderende kredietovereenkomsten (non-performing loans: NPL's) in de zin van de richtlijn of van de rechten voortvloeiende uit dergelijke overeenkomsten alsmede voor (ii) het beheer van dergelijke overeenkomsten en rechten door zogenoemde kredietservicers. De richtlijn beoogt een bijdrage te leveren aan de strategie van de Europese Unie om het volume aan NPL's op bankbalansen te verlagen.

Omdat de uiterste implementatiedatum van de richtlijn (29 december 2023) en de datum waarop lidstaten de bepalingen uit de richtlijn moeten toepassen (30 december 2023) zijn verstreken, is Nederland door de Europese Commissie in gebreke gesteld vanwege de te late implementatie van de richtlijn.

Gelet op de brief van de Commissie van Financiën uit de Tweede Kamer van 1 maart 2024, waarin wordt verzocht om een spoedige implementatie van de richtlijn, hoopt het kabinet op een spoedige parlementaire behandeling van het wetsvoorstel. De algemene maatregel van bestuur die eveneens strekt tot implementatie van de richtlijn, die momenteel wordt voorbereid, zal zo spoedig mogelijk ter advisering worden voorgelegd aan de Raad van State.

De parlementaire behandeling kan hier worden gevolgd.

Andere financial regulatory-publicaties

Wij hebben een selectie andere publicaties van wet- en regelgevende instanties voor de financiële markten en het financieel toezicht eruit gelicht.

AFM

• Naast Trendzicht 2025 heeft de AFM ook een studie gepubliceerd over consumptief krediet en financiële kwetsbaarheid, met inzichten in de consumptiefkredietmarkt, kredietnemers en betalingsproblemen in de periode 2018-2022.
• Op 3 december 2024 heeft de AFM de definitieve leidraad scenarioanalyses vanuit klantperspectief voor de PARP-norm gepubliceerd. Met deze nieuwe leidraad geeft de AFM richting aan (mede)ontwikkelaars van financiële producten voor het uitvoeren van scenarioanalyses. Deze analyses zijn onderdeel van het 'Product Approval and Review Process' (PARP). Ze hebben als doel dat consumenten financiële producten krijgen die aansluiten bij hun situatie. Dit draagt bij aan de bescherming van consumenten.
• Op 18 december 2024 kwam de AFM met het nieuws dat zij op 24 oktober 2024 een last onder dwangsom heeft opgelegd aan Zeeland Assurantiën BV. Deze financieel dienstverlener voldoet niet aan informatieverzoeken van de AFM. De dwangsom voor Zeeland Assurantiën bedraagt EUR 2.000 per dag met een maximum van EUR 20.000.
• Op 20 december 2024 heeft de AFM een besluit van 20 augustus 2024 gepubliceerd, waarin zij aan VDVI BV een boete van EUR 3 miljoen heeft opgelegd wegens marktmanipulatie. VDVI is een financiële holding die zich voornamelijk bezighoudt met de aankoop, ontwikkeling, exploitatie en verkoop van onroerend goed. VDVI heeft kunstmatig de prijs van een beursgenoteerd aandelenfonds verhoogd. Dit verstoort een eerlijke prijsstelling en ondermijnt het vertrouwen in de financiële markten.
• Op 20 december 2024 heeft de AFM aangekondigd dat zij een verkennend onderzoek heeft uitgevoerd naar de voorbereiding op DORA bij een aantal handelaren voor eigen rekening (HER's) en de aandachtspunten in een rapport heeft gedeeld. Dit rapport kunnen HER's maar ook andere ondernemingen gebruiken voor verdere implementatie van de vereisten van DORA, die per 17 januari 2025 in werking treedt.
• De AFM heeft op 23 december 2024 bericht dat zij de vergunning heeft ingetrokken van Fidelis Financiële Diensten wegens meerdere vastgestelde overtredingen en omdat de AFM heeft geconstateerd dat Fidelis niet in staat is duurzaam aan wet- en regelgeving te voldoen.
  
  

DNB

• DNB heeft op 20 december 2024 een nieuwsbericht gepubliceerd over de vormgeving van het toezicht op DORA, met een overzicht van de laatste ontwikkelingen.
• DNB heeft een nieuwsbericht gepubliceerd met algemene uitgangspunten voor het toezicht op beleggingsondernemingen en beleggingsinstellingen in 2025:
  • De berekening van het vastekostenvereiste (VKV). DNB constateert in haar doorlopend toezicht dat de berekening en rapportage van het VKV door instellingen beter kan. Instellingen ontvangen nog dit jaar een brief van DNB met daarin een toelichting op het VKV.
  • De kwaliteit van de prudentiële rapportages die bij DNB worden ingediend.
  • Het marktrisico en de berekeningen daarvan in overeenstemming met de IFR door HER's.
    
    

ESA's

• Op 10 december 2024 hebben de Europese toezichthoudende autoriteiten (ESA's) gezamenlijke richtsnoeren gepubliceerd om de consistentie te bevorderen met betrekking tot de regulatoire classificatie van cryptoactiva onder MiCAR. Het gaat daarbij onder meer om een gestandaardiseerde test om een gemeenschappelijke classificatiebenadering te stimuleren en modellen die marktpartijen moeten gebruiken in de communicatie met toezichthouders over de regulatoire classificatie van een cryptoactief.
• Op 17 december 2024 hebben de ESA's een kort verslag gepubliceerd over een repetitieoefening waarbij zo'n duizend marktpartijen hun DORA-informatieregisters hebben ingediend. De kwaliteit van de gegevens in de registers voldeed aan de verwachtingen van de ESA's voor een 'best effort'-oefening. Van de geanalyseerde registers voldeed 6,5% aan alle kwaliteitscriteria, en van de overige registers voldeed 50% aan minder dan 5 van de 116 kwaliteitscriteria. De ESA's hebben er alle vertrouwen in dat de doelstelling dat de registers in 2025 van voldoende kwaliteit zijn binnen bereik ligt, mits de sector nog wat extra inspanningen levert. De ESA's benadrukken dat alle belanghebbenden in de sector, waaronder financiële instellingen die niet aan de oefening hebben deelgenomen, de bevindingen in het rapport en al het ondersteunende materiaal van de ESA's ter harte moeten nemen. Zo kunnen belanghebbenden zich namelijk beter voorbereiden op de officiële rapportage, die in 2025 begint.
• Op 17 december 2024 heeft de Europese Autoriteit voor effecten en markten het laatste pakket technische normen en richtsnoeren voor MiCAR gepubliceerd. Dit pakket omvat technische normen met betrekking tot marktmisbruik, richtsnoeren over reverse solicitation, richtsnoeren over productgeschiktheid, richtsnoeren over cryptoactivaoverdrachtdiensten, richtsnoeren over de kwalificatie van crypto's als financiële instrumenten, en richtsnoeren over het onderhoud aan systemen en IT-beveiligingsmaatregelen.