News Update Financial Regulatory

In deze News Update bespreken wij: sectorbreed DNB-onderzoek naar herverzekering bij kleine en middelgrote schadeverzekeraars; en AFM-boete van EUR 1,6 miljoen opgelegd aan BUX BV voor overtreding provisieverbod.

Verder lichten wij er een aantal andere financieeltoezichtrechtelijke publicaties uit die zijn uitgebracht sinds onze laatste News Update.

DNB constateert tekortkomingen herverzekeringsprogramma's bij kleine en middelgrote schadeverzekeraars 

De Nederlandsche Bank (DNB) heeft in 2024 een sectorbreed onderzoek uitgevoerd naar de herverzekeringspraktijken van vijf kleine en middelgrote schadeverzekeraars. Doel van het onderzoek was om meer inzicht te krijgen in de passendheid van herverzekeringsprogramma's bij deze diverse groep instellingen, onder meer naar aanleiding van ontwikkelingen zoals de verharding van de herverzekeringsmarkt en opkomende klimaatrisico's.

Bij het project werd een gestructureerde aanpak van zes stappen gevolgd: data-analyse, documentatieonderzoek, vaststellen van normenkader, selecteren van instellingen, gesprekken, eneindbeoordeling en rapportage. In het onderzoek stonden vier positief geformuleerde hypothesen centraal: in hoeverre de herverzekeringsprogramma's in overeenstemming zijn met het risk appetite, naleving van Solvency II, de manier waarop de herverzekeringscontracten zijn meegenomen in solvency capital requirement-berekeningen (SCR-berekeningen) en disclosure, en de rol van de actuariële functiehouder (AFH).

Uit de eerste bevindingen kwamen aanzienlijke verschillen naar voren in uitwerking en detail van de beleidsdocumenten. Bij drie van de vijf onderzochte verzekeraars werd geconstateerd dat de herverzekeringsprogramma's niet aantoonbaar in overeenstemming waren met het gestelde risk appetite, dat vaak beperkt was geformuleerd op basis van alleen solventiedrempels. Daarnaast ontbrak bij sommige verzekeraars een duidelijke samenhang tussen kapitaalbeleid, own risk and solvency assessment (ORSA) en herverzekeringsbeleid. Expliciete documentatie en governance werden als zwakke punten bevonden. 

Ook kwamen er tekortkomingen naar voren in de rapportage door de AFH, waaronder ontoereikende vastlegging van risk appetite, onvoldoende verband met de praktijk en leemtes in de dekking van herverzekeringen. 

Een ander aandachtsgebied betrof activa-intensieve herverzekering. Deze constructie, met hoge verhaalbare herverzekeringsbedragen, is wereldwijd in opmars en brengt aanzienlijke risico's met zich mee. In dit kader is op 1 januari 2025 een wijziging van de Wet op het financieel toezicht (Wft) van kracht geworden, op grond waarvan voor bepaalde contracten een ex-antebeoordeling van het 'prudent person'-beginsel is vereist. Daarbij blijven de verzekeraars er zelf verantwoordelijk voor om aan te tonen dat zij aan de betreffende regels voldoen.

Het toezicht van DNB zal in de toekomst gericht blijven op de toereikende inbedding van risicobeheer bij herverzekeringen, waarbij verzekeraars hun beleid en documentatie kritisch tegen het licht zullen moeten houden.

AFM legt boete van EUR 1,6 miljoen op aan BUX BV voor overtreding provisieverbod

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft op 18 november 2024 een bestuurlijke boete opgelegd van EUR 1,6 miljoen aan onlinebroker BUX BV. De boete werd opgelegd wegens het overtreden van het provisieverbod uit artikel 168a lid 1 van het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft (Bgfo Wft). De boete heeft betrekking op de periode tussen 1 januari 2022 en 20 april 2023. 

BUX, een beleggingsonderneming waar consumenten zelf kunnen beleggen (execution only), werd beboet omdat het gebruikmaakte van een 'Vriendenprogramma' en een 'Affiliateprogramma' om nieuwe klanten te werven. Bij het Vriendenprogramma werden vrienden van bestaande klanten als nieuwe klanten aangebracht. Zowel de nieuwe als de bestaande klant kreeg dan een gratis aandeel bij activering van het account. Bij het Affiliateprogramma werd samengewerkt met vergelijkingssites en finfluencers, die een vergoeding kregen voor elke volger die zich vervolgens bij BUX aanmeldde. 

AFM stelt dat deze prikkels onwettige inducements vormden. Terwijl Europese wetgeving inducements vooral aan banden legt met betrekking tot onafhankelijk advies over beleggingsdiensten en portefeuillebeheer, wordt het verbod onder de Nederlandse wetgeving breder gehandhaafd, ook bij execution only-diensten. Door de productselectie of dienstkeuze te beïnvloeden, kunnen prikkels voor deze diensten namelijk nog steeds afbreuk doen aan het klantbelang, zo stelt de toezichthouder.

BUX heeft het besluit aangevochten en stelde daarbij dat zijn programma's niet in strijd waren met het doel van de provisieregelgeving (het voorkomen van misselling) en dat de beperkingen niet gelden voor execution only-dienstverlening. Daarnaast heeft BUX gezegd dat de voordelen transparant, onvoorwaardelijk en soms niet-geldelijk waren (zoals het gratis aandeel). BUX stelde bovendien dat in eerdere correspondentie vanuit de AFM werd gesuggereerd dat er geen officiële maatregelen zouden volgen.

De AFM heeft deze argumenten van de hand gewezen. Zij benadrukt dat de Nederlandse wetgever execution only-dienstverlening bewust ook onder de reikwijdte van het provisieverbod heeft gebracht om het sturen van de beleggingsbelissingen van klanten te voorkomen. Daarnaast merkt de toezichthouder op dat BUX ook ruim na het ontvangen van een duidelijke waarschuwing in 2021 beide programma's heeft laten doorlopen. Uiteindelijk heeft de AFM besloten dat de overtredingen zodanig ernstig en voldoende verwijtbaar waren dat een bestuurlijke boete op zijn plaats was. 

Het oorspronkelijk basisbedrag van de boete, op grond van artikel 1:81 Wft en artikel 10 van het Besluit bestuurlijke boetes financiële sector (Bbbfs), is met het oog op de coöperatieve opstelling van BUX en de relatief beperkte impact op de markt verlaagd van EUR 2,5 miljoen naar EUR 1,6 miljoen.

De rechter heeft op 11 maart 2025 het verzoek van BUX om publicatie van de boete op te schorten afgewezen en heeft daarbij bevestigd dat het gratis aandeel een financiële prikkel vormt en dat het provisieverbod ook voor execution only-dienstverlening geldt. De uitspraak benadrukt het belang van naleving, met name in ogenschijnlijke twijfelgevallen, en onderschrijft de strenge opstelling van de AFM ten aanzien van inducements bij particuliere beleggingsdiensten.

Andere financieeltoezichtrechtelijke publicaties

We hebben een selectie van andere publicaties van wet- en regelgevers voor de financiële markten en financieel toezicht uitgelicht sinds onze News Update van maart 2025.

AFM

• De AFM heeft op 11 maart 2025 een nieuwsbericht geplaatst over haar handhaving van de CSRD-verplichtingen. De Europese Commissie (de Commissie) heeft onlangs het Omnibusvoorstel uitgebracht, dat erop gericht is de CSRD-rapportageverplichtingen te vereenvoudigen. Ondanks deze inperking handhaaft de AFM het ingroeipad, waarbij grote beursgenoteerde ondernemingen vanaf 2024 in fasen aan de CSRD-verplichtingen moeten gaan voldoen. De AFM roept ondernemingen en accountantsorganisaties op om zich te blijven voorbereiden op naleving van de CSRD.
  
  

DNB

• DNB heeft in een nieuwsbericht laten weten dat zij afziet van de implementatie van ESG-verslagstaten voor pensioenfondsen. Uit de markconsultatie bleek dat de aanvullende CO2-data op dit moment onvoldoende meerwaarde oplevert en dat de sector al onder aanzienlijke druk staat als gevolg van de Wet toekomst pensioenen (Wtp).
• DNB heeft een nieuwsbericht gepubliceerd over een nieuwe verplichting voor Nederlandse verzekeraars die naar de beurs willen gaan. Zij hebben sinds 1 januari 2025 een verklaring van geen bezwaar (vvgb) nodig van DNB. Deze verplichting komt voort uit een wijziging van artikel 3:97 Wft. De vvgb-plicht geldt voor elke verzekeraar die zijn kapitaalstructuur wijzigt door bijvoorbeeld indiening van een verzoek tot toelating tot de handel op een gereglementeerde markt van aandelen of andere effecten waaraan zeggenschap is verbonden. DNB beoordeelt de aanvraag op basis van de criteria uit artikel 3:101 Wft. Hierbij wordt onder meer gekeken naar de solvabiliteit, de gezonde en prudente bedrijfsvoering van de verzekeraar, en of de beursgang tot een ongewenste ontwikkeling binnen de financiële sector zou kunnen leiden.
• DNB begint op 1 april 2025 met de uitvraag van het DORA-informatieregister, dat financiële instellingen uiterlijk 23 april 2025 moeten indienen. Deze verplichting vloeit voort uit de Digital Operational Resilience Act (DORA), op grond waarvan instellingen een actueel register moeten bijhouden voor alle contractuele overeenkomsten met derde aanbieders van ICT-diensten. Met de registratie wordt het Europese proces voor de aanwijzing van 'kritieke derde aanbieders van ICT-diensten' opgestart. De rapportage moet in principe gebeuren in de vorm van xBRL-CSV met een tabelgeoriënteerde lay-out. Om instellingen te ondersteunen die implementatie van deze standaard niet tijdig gereed krijgen, heeft DNB voor deze ronde een nieuwsbericht gepubliceerd met een gestandaardiseerd Excel-template. Financiële instellingen blijven te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de correctheid en volledigheid van de informatie. 
• DNB heeft onderzoek gedaan naar het gebruik van artificial intelligence (AI) bij verzekeraars en heeft in een nieuwsbericht geconcludeerd dat AI steeds vaker wordt gebruikt voor onder meer risicobeoordeling, fraudedetectie en gepersonaliseerde diensten. Verzekeraars zien enerzijds kansen met betrekking tot efficiëntie en klantervaring, maar maken daarentegen vooralsnog weinig gebruik van toepassingen voor het optimaliseren van kapitaal. Belangrijke obstakels zijn onder andere slechte datakwaliteit, verouderde infrastructuur en gebrek aan kennis binnen de organisatie. DNB roept verzekeraars op om deze risico's serieus te nemen, waaronder het risico op reputatieschade, en meldt dat de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen (EIOPA) in de loop van 2025 waarschijnlijk met aanvullende richtsnoeren hierover komt.
  
  

ESA's

• De Europese toezichthoudende autoriteiten (ESA's) hebben een advies afgegeven over wijzigingen van de Commissie op de Regulatory Technical Standard (RTS) over de uitbesteding van ICT-diensten onder DORA. De Commissie heeft artikel 5 en gerelateerde punten geschrapt, omdat deze regels over de uitbesteding van ketenbewaking buiten het DORA-mandaat vallen. De ESA's zijn het eens met de aanpassingen, adviseren geen verdere wijzigingen en roepen op tot het vroegtijdig aannemen van de aangepaste RTS.
• De ESA's hebben richtsnoeren gepubliceerd voor de raming van de jaarlijkse kosten en verliezen als gevolg van ernstige ICT-gerelateerde incidenten krachtens DORA. In de richtsnoeren wordt bepaald dat financiële instellingen de totale financiële impact van ernstige ICT-storingen moeten rapporteren, waaronder directe en indirecte kosten, en dat rapportage moet plaatsvinden op basis van financiële gegevens uit de jaarrekening, waaronder eventuele correcties uit voorgaande jaren. De richtsnoeren worden op 19 mei 2025 van kracht en zijn bindend voor alle financiële instellingen binnen de EU. 
• De ESA's hebben richtsnoeren gepubliceerd voor de classificatie van cryptoactiva op grond van de Markets in Crypto-Assets Regulation (MiCAR). De richtsnoeren geven een gestandaardiseerde benadering om vast te stellen of een cryptoactief als utility token, activagerelateerd token (ART) of e-moneytoken (EMT) moet worden beschouwd. De belangrijkste punten hebben betrekking op een gestandaardiseerde test waarmee beleggers en toezichthouders aan de hand van een stroomschema en templates kunnen beoordelen binnen welke MiCAR-categorie een cryptoactief valt, en het vereiste dat een juridisch advies wordt uitgebracht om te vast te stellen of bepaalde cryptoactivaproducten onder MiCAR vallen. De richtsnoeren worden op 12 mei 2025 van kracht.
• EIOPA heeft in een nieuwsbericht geadviseerd dat de Commissie een uniform kapitaalvereiste van 100% zou moeten toepassen op alle cryptoactiva van Europese verzekeraars en herverzekeraars, ongeacht de wijze van verantwoording in de balans of de aard van de blootstelling. Deze maatregel zou voor een prudente en geharmoniseerde benadering ten aanzien van cryptoactiva moeten zorgen, gezien de grote volatiliteit en risico's daarvan. Voor cryptoactiva bestaat momenteel geen specifieke regelgeving onder Solvency II, wat leidt tot inconsistente classificaties en risicobeoordelingen. Volgens EIOPA worden de risico's in de bestaande kapitaalbehandeling onderschat. Hoewel de huidige blootstelling van verzekeraars beperkt is, benadrukt EIOPA dat een toekomstig, meer gedifferentieerd kader nodig kan zijn naarmate cryptoactiva steeds populairder worden en markten zich verder ontwikkelen. 

De Nederlandse overheid 

• De Tweede Kamer behandelt momenteel het wetsvoorstel voor de implementatie van Verordening (EU) 2024/886. Met deze wetgeving worden de Faillissementswet (Fw) en de Wft gewijzigd met als doel instantbetalingen in euro's in het toezichtkader te integreren. Betalingsdienstaanbieders worden verplicht instantovermakingen tegen dezelfde kosten aan te bieden als reguliere overmakingen en er wordt een verplichting tot naamverificatie ingevoerd. De wet wijzigt verder de sanctiescreeningprocedure en maakt de directe deelname van betalingsinstellingen en instellingen voor elektronisch geld aan betalingssystemen mogelijk.
• Minister Heinen van Financiën heeft de Tweede Kamer het onderzoeksrapport 'Waarschuwen bij beleggen' gestuurd, over waarschuwingen bij beleggingsproducten met een laag risico. Uit het onderzoek blijkt dat een aangepaste waarschuwing licht positieve effecten kan hebben door de sterkere afschrikkende werking op beleggers met onvoldoende spaarbuffer ten opzichte van beleggers met voldoende spaargeld. De Minister roept beleggingsondernemingen op om verder praktisch onderzoek te doen en met de AFM in gesprek te blijven. Marktpartijen worden aangespoord om nieuwe inzichten te vertalen in duidelijkere en effectievere waarschuwingen die passen binnen de wettelijke kaders.