Krimp Schiphol in strijd met Europees Recht

De Hoge Raad deed op vrijdag 12 juli 2024 uitspraak in de zaak over de voorgenomen 'krimp' van luchthaven Schiphol. De Hoge Raad vernietigt de beslissing van het hof Amsterdam dat de Staat deze krimp mocht doorvoeren zonder daarbij de 'procedure van de evenwichtige aanpak' te volgen.

In 2022 kondigde de Staat aan de geluidshinder rond Schiphol terug te willen dringen door de invoering van een Experimenteerregeling en het stoppen met het uitvoeren van het zogenaamde Nieuwe Normen en Handhavingsstelsel (NNHS). Deze maatregelen zouden ertoe leiden dat het maximaal toegestane aantal vluchten op Schiphol van 500.000 per jaar zou worden teruggebracht tot 460.000. 

Naar aanleiding van deze aankondiging zijn diverse partijen uit de luchtvaartindustrie, waaronder achttien luchtvaartmaatschappijen, een kort geding gestart tegen de Staat. Een belangrijk argument van deze partijen was dat de Staat het maatregelenpakket niet mocht invoeren zonder de 'procedure van de evenwichtige aanpak' te volgen. Deze procedure is vastgelegd in de Europese Geluidsverordening en een aantal internationale verdragen, waaronder Annex 16 bij het Verdrag van Chicago. De 'procedure van de evenwichtige aanpak' houdt in dat geluidsgerelateerde maatregelen die tot gevolg hebben dat de toegang tot of de operationele capaciteit van een luchthaven wordt beperkt ('een geluidsgerelateerde exploitatiebeperking') alleen mogen worden doorgevoerd als aan een aantal voorwaarden is voldaan. Zo moeten de gevolgen van een maatregel voor de operationele capaciteit van de betrokken luchthaven zo gering mogelijk zijn en de gekozen maatregel moet zowel kostenefficiënt als proportioneel zijn. 

De voorzieningenrechter verbood de maatregelen: de Staat mocht deze volgens de voorzieningenrechter niet invoeren zonder eerst de daartoe vereiste procedure te volgen. De Staat ging in hoger beroep. Het hof Amsterdam oordeelde dat de Staat de maatregelen wel mocht invoeren zonder de 'procedure van de evenwichtige aanpak' te volgen en draaide het verbod terug. Volgens het hof is de Staat niet verplicht om deze procedure te doorlopen voor een tijdelijke reductie van het aantal vliegtuigbewegingen, zoals in deze zaak volgens het hof aan de orde is. Ook voor het einde van het NNHS hoeft de Staat volgens het hof de hiervoor genoemde procedure niet te volgen. 

De Hoge Raad heeft het arrest van het hof vernietigd. Volgens de Hoge Raad volgt uit de Geluidsverordening dat voor iedere geluidsgerelateerde maatregel die de toegang tot of de operationele capaciteit van de luchthaven beperkt, ook als deze maatregel tijdelijk is, het doorlopen van de 'procedure van de evenwichtige aanpak' vereist is. De door de Staat voorgenomen maatregelen leiden tot een 'geluidsgerelateerde exploitatiebeperking' in de zin van de Geluidsverordening. De Staat mag deze dan ook alleen invoeren als hij daarbij de door de Geluidsverordening vereiste 'procedure van de evenwichtige aanpak' doorloopt.

Houthoff heeft de partijen uit de luchtvaartindustrie in cassatie bijgestaan. Het team bestond uit Bart van der Wiel, Laura van Gardingen, Ronnie Bloemberg, Lindsay Burwick, Hélène Essebai, David Hakhoff en Nordine Lgarah.