EOM Jaarverslag 2024: meer fraudeonderzoeken en miljarden aan activa in beslag genomen

Het Europees Openbaar Ministerie (EOM) heeft deze maand het Jaarverslag 2024 gepubliceerd. Het biedt een interessante en gedetailleerde inkijk in de cijfers: in vergelijking met 2023 zijn er meer fraudeonderzoeken verricht, zijn er meer aangiften gedaan en werd er voor €2,42 miljard aan activa in beslag genomen en €849 miljoen aan activa bevroren. 

Het EOM, opgericht in 2017 en operationeel sinds 2021 is verantwoordelijk voor het onderzoeken en vervolgen van strafbare feiten die het EU-budget schaden. Momenteel zijn er 24 EU-lidstaten aangesloten bij het EOM. Iedere aangesloten lidstaat levert gedelegeerde officieren van justitie, die onafhankelijk opereren van de nationale autoriteiten. Strafrechtelijke procedures kunnen worden aangebracht bij de nationale gerechten door officieren van justitie in de betreffende lidstaat; een Europese rechtbank bestaat niet. Zaken die vallen binnen de jurisdictie van het EOM kunnen rechtstreeks worden gemeld, onder meer via een online aangifteformulier op de website van het EOM.   

Per december 2024 lopen er 2.666 onderzoeken, dat is een stijging van 10% ten opzichte van het voorgaande jaar. Die onderzoeken vertegenwoordigen een geschatte waarde van €24,8 miljard aan schade voor de EU-portemonnee, waarvan naar schatting het grootste deel (53%) wordt veroorzaakt door btw-fraude. De EOM-onderzoeken richten zich verder op fraude met EU-subsidies in sectoren als landbouw, visserij, Erasmus+ programma’s (onderwijs en sport), gezondheidszorg, maar ook aanbestedingsfraude, corruptie en witwassen. Opvallend in het Jaarverslag is de behoorlijke stijging in het aantal aangiften: dat waren er 6.547 in totaal, wat 56% meer is dan in 2023. De aangiften zijn voor het grootste deel afkomstig van private partijen. Interessant verder zijn de cijfers per lidstaat: het aantal lopende onderzoeken, om welke potentiële misdrijven het gaat en de geschatte schade als gevolg daarvan. 

Het is duidelijk dat het EOM aan belang wint. Maar het EOM is ook kritisch: hoe kan het bijvoorbeeld dat criminele organisaties toch in staat waren grootschalige btw-fraude te plegen, ondanks de antifraude strategieën, en controles? Het EOM pleit er daarom onder meer voor de opsporing en meldingen van verdenkingen van fraude aan het EOM te verbeteren en voor meer specialisten in alle lidstaten om het EOM te ondersteunen in onderzoeken.