News Update Zorg | Week 22

28 mei 2020

Op 26 mei jl. heeft de ministerraad ingestemd met het voorstel Wet ambulancevoorzieningen, ondanks stevige kritiek van de Raad van State ten aanzien van de verenigbaarheid met het Europese recht.

De kritiek betreft vooral het uitgangspunt van het wetsvoorstel dat zowel de spoedeisende- als de planbare ambulancezorg met de nieuwe regels niet langer als economische activiteiten kunnen worden aangemerkt, maar als niet-economische diensten van algemeen belang ("NEDAB"). Het gevolg daarvan zou zijn dat de Europese regels ten aanzien van mededinging, aanbesteding en het vrije dienstenverkeer niet langer gelden voor de beide vormen van ambulancezorg.

Het huidige stelsel voor ambulancezorg

Het stelsel voor ambulancezorg wordt sinds het vervallen van de Wet ambulancevervoer eind 2012 overeind gehouden door de Tijdelijke wet ambulancezorg ("Twaz"). Op grond van de Twaz wijst de minister van VWS per ambulanceregio één exclusieve uitvoerder voor ambulancezorg aan (de regionale ambulancevoorziening ("RAV")). De Twaz was nodig omdat de beoogde opvolger van de Wet ambulancevervoer, de Wet ambulancezorg, werd afgewezen vanwege kritiek van de Raad van State op de verenigbaarheid van het systeem van vergunningen voor onbepaalde tijd met het Europese recht. De Twaz beoogde gedurende een overgangsperiode te voorzien in de regulering van de ambulancezorg, waarbij gelet op het Europese recht, de duur van de beperking voor nieuwe toetreders tot het strikt noodzakelijke werd beperkt. De Twaz gold oorspronkelijk voor vijf jaar, maar is met drie jaar verlengd tot 1 januari 2021.

Het wetsvoorstel Wet ambulancevoorzieningen

Met een beroep op het belang van continuïteit en kwaliteit van de zorg, wordt op grond van het wetsvoorstel de huidige positie van de RAV's in stand gehouden. Dat betekent dat per veiligheidsregio de huidige aanbieder (ofwel de monopolist) voor onbepaalde tijd het recht krijgt en verplicht wordt ambulancezorg te leveren. Daarnaast blijven de twee grootste verzekeraars in de regio zorg inkopen bij de aangewezen aanbieder en hebben zij de plicht om voldoende spoedeisende en niet spoedeisende (of planbare) ambulancezorg in te kopen voor hun verzekerden.

De motivering voor het stelsel is fundamenteel anders dan voorheen. In het wetsvoorstel wordt namelijk het standpunt ingenomen dat zowel de spoedeisende- als de planbare ambulancezorg een niet-economische dienst van algemeen belang ("NEDAB") is, met als gevolg dat de Europese regels ten aanzien van de mededinging, aanbesteding en het vrije dienstenverkeer niet van toepassing zijn. De Twaz en ook de Wet ambulancevervoer waren gebaseerd op het uitgangspunt dat ambulancezorg een economische dienst van algemeen belang is, waarop de genoemde regels wel van toepassing zijn.

In zijn advies uit de Raad van State kritiek op de nieuwe vormgeving van het ambulancestelsel. De Raad van State is met name niet overtuigd van het door de minister ingenomen standpunt dat ook de planbare ambulancezorg kwalificeert als een NEDAB. Anders dan bij de spoedeisende ambulancezorg is de inzet van planbare ambulancezorg niet volledig gebaseerd op zorg-specifieke afwegingen. Ten aanzien van planbare ambulancezorg is de Raad van State onvoldoende overtuigd van het niet-economische karakter en acht hij het derhalve niet zonder meer gerechtvaardigd deze activiteiten voor onbepaalde duur exclusief voor te behouden aan de huidige RAV's. Ondanks de fundamentele kritiek van de Raad van State ziet de minister blijkens het nader rapport wetsvoorstel ambulancevoorziening geen aanleiding om het voorgestelde stelsel te wijzigen.

Het is gelet op de kritiek van de Raad van State de vraag hoe de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel inhoudelijk zal verlopen en of de voorgestelde vormgeving van de ambulancezorg op 1 januari 2021 een feit zal zijn. Gelet op de kritiek die er op het wetsvoorstel kan worden gegeven, is het niet ondenkbaar dat de rechtmatigheid hiervan aan de rechter zal worden voorgelegd door marktpartijen die hierdoor definitief worden uitgesloten van de Nederlandse ambulancezorg.

Lees hier de volledige Zorg News Update van week 22.

Auteur: Greetje van Heezik
Greetje is gespecialiseerd in Europees recht en mededingingsrecht waaronder staatssteun en de regels van markt en overheid. Zij adviseert regelmatig over specifieke (EU) product- en marktreguleringsvoorschriften ten aanzien van onder andere de farmaceutische sector en de life science sector. Daarnaast adviseert en procedeert zij regelmatig over de verenigbaarheid van nationale wet- en regelgeving met de Europese wet- en regelgeving.

Auteur: Lorenzo Fiorilli
Lorenzo is gespecialiseerd in Europees recht en mededingingsrecht, waaronder staatssteun en de regels van markt en overheid. Lorenzo heeft onder andere ervaring met procedures bij het Gerecht van de Europese Unie op het gebied van staatssteunrecht en over de al dan niet economische aard van activiteiten.

MONITORING WETSVOORSTELLEN ZORG

Op onze website vindt u een overzicht van de aanhangige en recent in werking getreden wetsvoorstellen in de zorg. Per wetsvoorstel kunt u de volledige naam, actuele status en bijbehorende documenten raadplegen. Zo heeft u een volledig en actueel overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van wetgeving in de zorg.

Klik hier voor de monitoring wetsvoorstellen Zorg.

Zie ook het jaaroverzicht, waarin alle wetswijzigingen in de zorg van 2019 beschreven zijn.