Met de opmars van generatieve AI zien advocatenkantoren zich gesteld voor nooit eerder geziene uitdagingen én kansen. Deze technologische sprong voorwaarts zet het ondernemingsmodel van de juridische sector op zijn kop, met name wat betreft productiviteit en prijsstructuren. Om relevant en winstgevend te blijven, kunnen juridische dienstverleners in het bedrijfsleven niet anders dan meebewegen met deze veranderingen. In dit artikel worden drie belangrijke onderwerpen belicht: prijsmodellen, trainingen en strategisch nut, en changemanagement.

Ontwikkeling van prijsmodellen

Het traditionele ondernemingsmodel van advocatenkantoren is grotendeels gestoeld op declarabele uren. Dankzij de efficiencyvoordelen van generatieve AI kunnen taken echter sneller worden uitgevoerd, waardoor ook het aantal declarabele uren omlaag kan. Deze verschuiving vraagt om een herijking van prijsstrategieën, zodat kantoren financieel gezond blijven.

Overstap naar vaste tarieven

Een goede prijsstrategie is het invoeren van vaste tarieven voor diensten waarbij de productiviteit door generatieve AI aanzienlijk is toegenomen. Door vaste tarieven te hanteren, houden cliënten zekerheid over de kosten en sluit de waarde van de juridische dienstverlening beter aan op de met AI behaalde efficiencyvoordelen. Advocatenkantoren zouden deze tarieven kunnen vaststellen op basis van de gemiddelde tijdsbesparingen en de complexiteit van de betreffende taken. Deze benaderingswijze komt niet alleen tegemoet aan de wens van cliënten om voorspelbare kosten, maar zorgt er ook voor dat kantoren ondanks de afname in het aantal declarabele uren toch winstgevend blijven.

Aanpassing uurtarieve

Een andere strategie is om de verhoogde productiviteit per uur te vertalen in een hoger uurtarief. Een kantoor kan de hogere tarieven rechtvaardigen door te laten zien in welk opzicht AI-tools toegevoegde waarde leveren. Hiermee blijven de financiële gevolgen van AI voor het ondernemingsmodel beperkt en blijft de omzet van kantoor stabiel. Daarnaast kunnen de hogere tarieven worden ingezet voor verdere investeringen in AI-technologieën en -trainingen, waardoor een cyclus van constante verbetering en waardecreatie ontstaat.

Inkrimpen

Het kan soms noodzakelijk zijn om de mogelijkheden te onderzoeken om in het eigen personeelsbestand te snijden. Dankzij AI kan immers met minder mensen dezelfde hoeveelheid werk worden verzet. Deze strategie mag weliswaar controversieel zijn, maar kan met het oog op kostenbeheersing en efficiënter werken evengoed het overwegen waard zijn. Daarbij moet echter wel goed rekening worden gehouden met de gevolgen hiervan voor het moreel van de werknemers en de kwaliteit van de dienstverlening aan cliënten.

Trainingen en strategisch nut

Generatieve AI kan alleen met succes in de juridische praktijk worden geïntegreerd als dit ook gepaard gaat met een uitgebreid trainingsprogramma om alle werknemers voldoende wegwijs te maken in het gebruik van deze tools. In die trainingen moeten zowel technische vaardigheden aan bod komen alsook de bredere gevolgen van AI op juridische werkzaamheden.

Technische trainingen

Om AI ten volle te benutten, moeten juristen goed weten hoe ze die tools moeten gebruiken. Daarbij valt te denken aan doeltreffende prompts formuleren en verfijnen, door AI gegenereerde output interpreteren, en AI-inzichten meenemen bij juridische strategieën en beslissingen. Met periodieke workshops, onlinecursussen en praktijktrainingen kunnen deze vaardigheden kantoorbreed worden aangeleerd.

Strategisch voordeel

Naast technische vaardigheden moet bij trainingen ook nadrukkelijk aandacht worden besteed aan het strategisch nut van AI. Medewerkers leren daarbij hoe zij met behulp van AI juridische inzichten kunnen verkrijgen, de uitkomst van een zaak kunnen voorspellen en het documentbeoordelingsproces kunnen stroomlijnen. Door een cultuur van innovatie en levenslang leren te bevorderen, kunnen advocatenkantoren ervoor zorgen dat hun teams niet alleen AI-kundig zijn, maar ook weten hoe zij AI kunnen inzetten om concurrentievoordelen te realiseren.

Changemanagement

De invoering van generatieve AI vormt niet alleen een technologische verschuiving, maar vergt ook een gedegen changemanagementstrategie om de cultuur, processen en doelstellingen van kantoor op de nieuwe realiteit te laten aansluiten.

Betrokkenen meenemen in het proces

Succesvol changemanagement begint met het betrekken van álle collega's, van seniorpartners tot juniormedewerkers. Door duidelijk te communiceren over de voordelen en uitdagingen die de invoering van AI met zich meebrengt, kan draagvlak worden gecreëerd en weerstand worden verminderd. Periodieke updates, Q&A-sessies en feedbackmechanismes zorgen ervoor dat iedereen bij het proces wordt betrokken en zorgen worden gehoord.

Herijking van rollen en verantwoordelijkheden

Het is onvermijdelijk dat de rollen en verantwoordelijkheden binnen een advocatenkantoor zullen veranderen als gevolg van AI. Sommige taken die van oudsher door beginnende advocaten worden uitgevoerd, kunnen worden geautomatiseerd, waardoor deze medewerkers worden vrijgemaakt voor werkzaamheden van hoger niveau. Met duidelijke richtlijnen voor functie-invulling en loopbaanontwikkeling in een omgeving waarin AI een grote rol speelt, kunnen de verwachtingen goed worden bijgestuurd en blijft het moreel op peil.

Continue verbetering

Changemanagement is nooit klaar. De invloed van AI op de bedrijfsvoering moet constant worden gemonitord en kantoren moeten bereid zijn om zo nodig aanpassingen te doen. Zo moeten zij regelmatig hun trainingsprogramma's bijwerken, prijsstrategieën verfijnen en feedback van cliënten analyseren om flexibel te blijven en snel op marktontwikkelingen te kunnen inspelen.

Generatieve AI vraagt om een proactieve koers

De opmars van generatieve AI levert zowel uitdagingen als kansen op voor advocatenkantoren. Zij zullen proactief met deze ontwikkeling aan de slag moeten om er straks beter uit te komen. Dat houdt in: prijsmodellen aanpassen, investeren in trainingen en doeltreffende changemanagementstrategieën implementeren. Alleen door met deze veranderingen mee te bewegen kunnen juridische dienstverleners in een door AI gedreven toekomst concurrerend blijven en van meerwaarde zijn voor hun cliënten.